Spis treści
Podwyższenie Alimentów
Podwyższenie alimentów. Zgodnie z artykułem 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Orzeczenie to np. wyrok rozwodowy, w którym zostały określone alimenty.
[ PODSTAWA PRAWNA ] Niniejszy przepis stanowi podstawę żądania obniżenia albo wygaśnięcia świadczenia alimentacyjnego. Sąd rozstrzygający sprawę o alimenty w zakresie podwyższenia świadczenia alimentacyjnego na rzecz dziecka patrzy głównie na trzy przepisy, tj. artykuł 133, 135 i 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Podwyższenie alimentów – Kiedy alimenty na dziecko?
W praktyce najczęściej mamy do czynienia z podwyższeniem alimentów na dziecko.
Zapraszam Cię na mój kanał YouTube:
Rozwody – Tego nie rób w Sądzie 🎥
Kto jest zobowiązany do płatności?
Pierwszy artykuł 133 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wskazuje na przesłanki obowiązku alimentacyjnego na dziecko. Wskazuje, kto jest obowiązany do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka. Zwróćmy uwagę, iż w niniejszym przepisie zawarto sformułowanie, iż to właśnie rodzice są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych.
Warunkiem jest sytuacja, w której dziecko nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać. Niniejszy przepis zawiera również wyjątek. Jeżeli bowiem są dochody z majątku dziecka i są one wystarczające na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania, wówczas rodzice mogą nie być zobowiązani do świadczenia. Niemniej jednak z taką sytuacją spotykamy się dosyć rzadko. Najczęściej rozstrzygamy sytuację, w której to koszty utrzymania dziecka są duże, zaś między rodzicami jest spór. Wobec tego sąd analizuje również artykuł 135 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Podwyższenie alimentów – Jak ustalić wysokość alimentów?
Ustawodawca wskazał, iż zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. A zatem niniejszy przepis należy interpretować na dwóch płaszczyznach. W pierwszej kolejności trzeba skupić się na usprawiedliwionych potrzebach dziecka, czyli osoby uprawnionej. Dopiero potem należy zająć się możliwościami zarobkowymi i majątkowymi zobowiązanego.
Uchwała Sądu Najwyższego
Rodzice w zależności od swych możliwości obowiązani są zapewnić dziecku podstawowe warunki do egzystencji w postaci wyżywienia, adekwatnej do wieku odzieży, środków na ochronę zdrowia, wykształcenia odpowiedniego do uzdolnień oraz zapewnić mu prawidłowy rozwój fizyczny. Przekroczenie tego zakresu potrzeb zależy tylko od osobistych cech dziecka oraz od zamożności i przyjętego przez zobowiązanego modelu konsumpcji [źródło: Uchwała SN z dnia 16.12.1987 r. III CZP 91/86, OSN CP 1988, z. 4, poz. 42/.].
W jakich sytuacjach jest możliwość zmiany wysokości alimentów?
W tym zakresie należy zwrócić uwagę na artykuł 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Wskazuje, iż w przypadku zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy.
Podwyższenie alimentów – Co to znaczy zmiana stosunków?
Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 19 lipca 1974 r. w sprawie II CO 9/74, LEX nr 7560 przez pojęcie „stosunków” należy rozumieć okoliczności istotne z punktu widzenia ustawowych przesłanek obowiązku alimentacyjnego i jego zakresu. [źródło: Sądu Najwyższego z dnia 19 lipca 1974 r. w sprawie II CO 9/74, LEX nr 7560].
Z pozwem opartym na art. 138 Kro może zatem wystąpić osoba uprawniona do alimentacji i osoba zobowiązana wyłącznie w razie zmiany okoliczności faktycznych mających istotny wpływ na zakres tego obowiązku, które zaistniały po wydaniu orzeczenia lub zawarciu umowy. Bez takiej zmiany stosunków żądanie zmiany rozstrzygnięcia o alimentach nie może być uwzględnione (źródło: wyrok SN z 25 maja 1999 r., I CKN 274/99, LexPolonica nr 1932374).
Zmiana stosunków może więc oznaczać zmniejszenie lub zwiększenie się możliwości finansowych zobowiązanego, albo wzrost/zmniejszenie się potrzeb uprawnionego. Chodzi tu o zmianę wszelkich czynników mających wpływ na potrzeby oraz możliwości zarobkowe i majątkowe stron. W uchwale (7) SN z dnia 11 października 1982 r., III CZP 22/82, LexPolonica nr 301677 (z glosą W. Serdy, OSPiKA 1983 r., nr 12, s. 599) wskazano trafnie, że użyte w art. 138 kro określenie, że „w razie zmiany stosunków” można żądać zmiany orzeczenia lub umowy jest na tyle ogólne, że cytowanym określeniem można objąć również zmianę stosunków spowodowaną prawomocnym zaprzeczeniem ojcostwa męża matki, zobowiązanego do świadczenia alimentów na mocy orzeczenia sądowego lub umowy.
Z kolei w wyroku SN z dnia 14 marca 1978 r., III CRN 20/78, LexPolonica nr 312836 wskazano, że jeżeli obowiązek alimentacyjny został ustalony w prawomocnym wyroku zasądzającym alimenty, to w razie niemożności świadczeń wywołanej na skutek zaistnienia okoliczności, o których mowa w art. 132 Kro dłużnikowi przysługuje żądanie zmiany wyroku w razie zmiany stosunków (art. 138 kro).
Czy w sytuacji pogorszenia sytuacji majątkowej można zmniejszyć wysokość alimentów?
Do okoliczności po stronie zobowiązanego można zaliczyć przede wszystkim pogorszenie się jego stanu majątkowego. Ocena, czy taka zmiana stosunków po stronie zobowiązanego może prowadzić do zmiany orzeczenia w zakresie alimentów powinna uwzględniać reguły leżące u podstaw uregulowania zawartego w art. 136 Kro. Stąd, zmiana stosunków wynikająca z okoliczności, na które zobowiązany nie ma wpływu lub za które nie ponosi odpowiedzialności, takich jak np. utrata pracy lub choroba może usprawiedliwiać zmniejszenie zakresu obowiązku alimentacyjnego. Dobrowolna natomiast zmiana stosunków zasadniczo nie uzasadnia zmniejszenia alimentów. Na ten temat zob. uwagi do art. 136 Kro.
Należy przy tym zaznaczyć, że choć istnienie ważnego powodu do zmiany zatrudnienia na mniej zyskowne powodującej zmniejszenie się zarobków zobowiązanego do alimentacji może stanowić podstawę do żądania obniżenia alimentów na podstawie art. 138 kro, to takie żądanie może podlegać oddaleniu. Może się tak stać, jeśli pogorszeniu się sytuacji zarobkowej zobowiązanego do alimentacji odpowiada równoznaczny wzrost potrzeb uprawnionych do alimentacji, a zasądzone na rzecz uprawnionych alimenty nie przekraczają możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego (wyrok SN z 12 marca 1973 r., III CRN 6/73, Lexis.pl nr 316367).
Urodzenie się kolejnego dziecka a możliwość obniżenia alimentów
Sam fakt urodzenia się kolejnego dziecka nie pociąga za sobą ustania obowiązku alimentacyjnego w stosunku do pozostałych dzieci. Może on ewentualnie wpłynąć na rozmiar istniejącego obowiązku (por. jednak z uwagą do art.133 Kro). [źródło: wyrok SN z 14 maja 2002 r., V CKN 1032/2000 (LexPolonica nr 379797).
Więcej:
Sprawa o alimenty – 10 rzeczy. Możesz się zaskoczyć, ile będzie płacił!