3,8K

Walka o dziecko z osobą toksyczną

Niestety, walka o dziecko zdarza się między rodzicami dość często. Sprawy sądowe są szczególnie trudne, kiedy jeden z rodziców cierpi na chorobę psychiczną albo na zaburzenia. Niekiedy drugi z rodziców nawet o tym fakcie nie wie, albowiem jest osobą np. nieleczoną, niemniej jednak problem wciąż jest.

Jakie sprawy związane z dziećmi należy uregulować?

Przede wszystkim jeżeli rodzice się rozstają, niezwykle ważne jest uregulowanie kwestii dotyczących dziecka tak, aby zabezpieczyć się przed wojną na przyszłość. Kobiety często popełniają błąd, albowiem ze strachu nie chcą iść do sądu i uregulować tych kwestii.

W pierwszej kolejności trzeba wiedzieć, że kwestie związane z dzieckiem po rozstaniu rodziców trzeba od razu uregulować, albowiem bardzo często dochodzi później do procesu. Oczywiście możemy wszystko wygrać, niemniej jednak w sytuacji, kiedy dochodzi np. do porwania rodzicielskiego albo do wrogiego przejęcia dziecka, wówczas musimy się bronić i nie mamy już takich możliwości procesowych jak wcześniej. Zatem jeżeli już na początkowym etapie dochodzi między stronami do konfliktów i strony zaczynają wzajemnie się obwiniać czy szantażować zabraniem dziecka, to czas podjąć odpowiednie działania. Jeżeli rodzice się rozstają, to niezwykle ważne jest uregulowanie kwestii związanych z miejscem pobytu małoletniego dziecka oraz ustalenie władzy rodzicielskiej.

Władza rodzicielska – Co musisz wiedzieć?

Władza rodzicielska to kompleks praw i obowiązków, jaki mają rodzice względem małoletniego dziecka.  Zgodnie z art. 95 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

• 1.Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw.
  § 2. Dziecko pozostające pod władzą rodzicielską winno rodzicom posłuszeństwo, a w sprawach, w których może samodzielnie podejmować decyzje i składać oświadczenia woli, powinno wysłuchać opinii i zaleceń rodziców formułowanych dla jego dobra.
  § 3. Władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny.
  § 4. Rodzice przed powzięciem decyzji w ważniejszych sprawach dotyczących osoby lub majątku dziecka powinni je wysłuchać, jeżeli rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości dziecka na to pozwala, oraz uwzględnić w miarę możliwości jego rozsądne życzenia.

Co do zasady władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom. Dlatego też w takich sytuacjach  nie możemy np. mówić a porwaniu rodzicielskim, kiedy władza rodzicielska nie jest uregulowana, a w szczególności, kiedy jednemu z rodziców władza rodzicielska nie jest ograniczona. Wówczas należy stwierdzić, iż zgodnie z orzecznictwem nie można pociągnąć do odpowiedzialności zgodnie z artykułem 211. Kodeksu, albowiem jeden z rodziców nie ma ograniczonej władzy rodzicielskiej. Zgodnie z orzecznictwem ograniczenie władzy rodzicielskiej jest niezbędne, aby dochodzić przed sądem odpowiedzialności z artykułu 211. dotyczącego właśnie porwania rodzicielskiego.

Walka o dziecko – Czy trudno jest ograniczyć władzę rodzicielską?

Jeżeli chcemy pozbawić rodzica władzy rodzicielskiej, to musimy mieć mocne podstawy w stanie faktycznym. Trzeba jednakże odróżnić pozbawienie władzy rodzicielskiej od ograniczenia. Jeżeli mówimy o pozbawieniu władzy rodzicielskiej, to zgodnie z przepisami możemy to zrobić tylko w wyjątkowych sytuacjach.

Zgodnie z art. 111 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

• 1. Jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w stosunku do jednego z rodziców.
  § 1a. Sąd może pozbawić rodziców władzy rodzicielskiej, jeżeli mimo udzielonej pomocy nie ustały przyczyny zastosowania art. 109 zarządzenia sądu opiekuńczego w sytuacji zagrożenia dobra dziecka § 2 pkt 5, a w szczególności gdy rodzice trwale nie interesują się dzieckiem.

Jako że jestem praktykiem, będę starała się państwu wyjaśnić wszelkie sprawy jak najbardziej z punktu widzenia praktycznego. Czy trudno jest ograniczyć władzę rodzicielską? W mojej ocenie nie. Co do zasady w większości sądów ukształtowało się orzecznictwo, w którym to w przypadku konfliktu między stronami i niemożności dojścia do porozumienia w istotnych sprawach związanych z dzieckiem, sąd jednemu z rodziców ograniczy władzę rodzicielską. Wówczas też powierzy pełną władzę drugiemu rodzicowi tak, aby to on mógł podejmować najważniejsze decyzje dotyczące dziecka.

Walka o dziecko – Nr 1 – Opinie psychologiczne

Przede wszystkim w sprawach rodzinnych najważniejsze jest właściwe przeprowadzenie całej sprawy oraz doświadczenie. Dobry prawnik jest w stanie z dużym prawdopodobieństwem przewidzieć, jakie będzie rozstrzygnięcie. W mojej ocenie niezwykle ważne jest postępowanie dowodowe. Bardzo często pisałam, że w sądzie wygrywa się tak naprawdę dowodami. Dlatego jeżeli mamy np. przyjaciół albo kogoś z rodziny, kto zna naszą sytuację, oczywiście powinniśmy ich powołać na świadków.

Jakie sąd najczęściej przeprowadza dowody w sprawach rodzinnych?

W przypadku gdy jest spór i walka o dziecko, kluczowym dowodem jest opinia biegłych z Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów. Biegli analizują sytuację rodzinną rodziców oraz dziecka, stosując różne metody badawcze. Na ostatnich stronach opinii zawsze są wnioski końcowe.

 

Walka o dziecko – Pytania do biegłych

Biegli odpowiadają na pytania, które zadaje im sąd, dlatego też w przypadku, gdy zostanie powołany Opiniodawczy Zespół Sądowych Specjalistów, ważne, aby dopilnować, żeby te pytania było odpowiednie i tylko ogólnie sformułowane (jakie rodzice mają kompetencje wychowawcze?). Ale ważne jest, aby np. zadać pytanie biegłemu, czy jeden z rodziców cierpi na jakąś chorobę psychiczną albo na zaburzenia emocjonalne?

Częstym błędem w sprawach, które widziałam, jest właśnie brak precyzyjnie skonstruowanych pytań do biegłych. Potem zaś jesteśmy zdziwieni, że opinia jest dla nas ogólna i mało satysfakcjonująca, gdyż okazuje się, że absolutnie nie jesteśmy do tego przygotowani. Dlatego też już podczas wniosku o powołanie zespołu sądowych specjalistów pytania, które zostaną skierowane do biegłych, muszą być dobrze sporządzone.

Kto przeprowadza badanie?

Opinia jest niezwykle ważna również pod kątem ewentualnych zaburzeń psychicznych lub choroby psychicznej. Jeżeli mamy podejrzenie, że druga osoba cierpi na chorobę psychiczną albo na zaburzenia, wówczas również musimy dopilnować, aby podczas badań był psychiatra. Jak mamy to zrobić? Musi to zostać precyzyjnie opisane we wniosku. Kto przeprowadza najczęściej badania? Do przeprowadzenia badania sąd powołuje trzyosobowy skład – psychologa, pedagoga oraz psychiatrę.

W przypadku, gdy jeden z rodziców już ma za sobą historię leczenia, wówczas również warto wskazać biegłym, aby przeanalizowali dokumenty medyczne oraz wskazać, na jakich kartach znajduje się dokumentacja w aktach sprawy. Dlaczego? Akta często mają kilkanaście tomów, zaś biegli mają na głowie kilkadziesiąt spraw. 

Pełne zaangażowanie w sprawę jest naprawdę konieczne. To nie jest tak, że pójdziemy do sądu i sąd nam znajdzie tę sprawiedliwość bez naszego czynnego udziału. Musimy również wiedzieć, że dla nas jest to sprawa z pewnością priorytetowa, niemniej jednak w sądownictwie tych spraw jest naprawdę bardzo dużo.

Walka o dziecko – Świadkowie

Inną kategorią dowodów są świadkowie. Sądy również na podstawie zeznań świadków analizują całą sytuację stron i właśnie dzięki świadkom  mają obraz waszej sytuacji. Niekiedy samo przesłuchanie stron nie jest w pełni wystarczające, albowiem każda ze stron chce przedstawić siebie w jak najlepszym świetle. Świadkowie zaś są osobami trzecimi i mogą ocenić sytuację z boku.

Świadkowie powoływani są na okoliczność sytuacji rodzinnej i na okoliczność sytuacji opiekuńczo-wychowawczej dotyczącej dziecka, bo to właśnie dla sądu jest priorytet. Sąd musi ustalić,  jak wygląda sytuacja w rodzinie, jak zachowuje się dziecko, kto opiekuje się dzieckiem, jak wygląda stan faktyczny, jakie kompetencje rodzicielskie mają rodzice.

Świadkowie na okoliczność faktów – co to znaczy?

Świadkowie powoływani są na okoliczność faktów – nieważna jest ich ocena, że według nich ktoś jest lepszy, a ktoś gorszy. Są po to, aby opisać sytuację, podzielić się wiedzą na temat relacji stron i oprzeć się na faktach. Dlatego też nie możemy zapominać, że istotne jest właśnie wskazanie konkretnych faktów.

Dowody dotyczące konwersacji rodziców

Bardzo często w sprawach rodzinnych używamy dowodu w postaci spisu wiadomości stron, albowiem niekiedy odzwierciedlają one panującą między wami sytuację. Dlatego jeżeli posiadasz taką konwersacje z drugim rodzicem, to jak najbardziej można ją złożyć do akt sprawy, a wówczas sąd ją przejrzy.

Zrób tak – wybierz najważniejsze fragmenty waszych rozmów i w piśmie zacytuj niniejsze słowa oraz zrób opis sytuacyjny waszej konwersacji. Jeżeli załączysz 1000 stron waszej konwersacji na Messengerze, obawiam się, że wówczas sąd nie wyłapie najważniejszych elementów. Zgadzam się z tym, że sąd powinien wszystko czytać. Niemniej jednak zawsze podkreślam, że my prawnicy oraz sąd mamy naprawdę bardzo dużo spraw i jesteśmy tylko ludźmi. A to właśnie tobie najbardziej powinno zależeć i to ty musisz działać.

Walka o dziecko – Co zrobić?

Oprócz uregulowania władzy rodzicielskiej należy uregulować kwestie związane z miejscem pobytu małoletniego dziecka. Te dwie kategorie mogą być rozstrzygane w jednym postępowaniu. Wszystko również zależy, czy toczy się między wami sprawa o rozwód czy też nie, czy byliście w ogóle kiedykolwiek związkiem małżeńskim czy partnerskim. Jeżeli natomiast jesteście małżeństwem i toczy się sprawa o rozwód, to wszystkie kwestie począwszy od waszego małżeństwa, skończywszy na sprawach związanych z dzieckiem, prowadzi się w jednym postępowaniu rozwodowym.

Ustalenie miejsca pobytu

Art.  26. 

• 1. Miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej.
• 2. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom mającym osobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. Jeżeli dziecko nie przebywa stale u żadnego z rodziców, jego miejsce zamieszkania określa sąd opiekuńczy.

Musimy również pamiętać o tym, że z pewnością sprawa będzie niezwykle skomplikowana. Po twojej stronie jest zebranie dowodów, zaś po stronie prawnika jest procesowe zabezpieczenie twoich interesów. W jednej sprawie możesz kompleksowo załatwić wszystkie kwestie – uregulowanie władzy rodzicielskiej, ustalenie miejsca pobytu małoletniego dziecka oraz ustalić kontakty.

Czy ustalać kontakty jednego rodzica z dzieckiem?

Uważam, że tak – w szczególności, gdy między wami są konflikty. W jaki sposób można ustalić kontakty rodzica z małoletnim dzieckiem? Aby odpowiedzieć na to pytanie, przede wszystkim trzeba ustalić, jaka jest wasza sytuacja rodzinna i czego pragniecie. Mówiąc wprost, jak chcesz uregulować kontakt? 

Poniżej przykład regulacji kontaktów:

Wnoszę o uregulowanie kontaktów  [np. dane ojca]  z małoletnim dzieckiem [imię i nazwisko dziecka] w ten sposób, że wnioskodawca będzie miał prawo do kontaktowania się z małoletnim dzieckiem poza miejscem zamieszkania matki dziecka i bez obecności matki:

• w co drugi weekend od piątku do niedzieli – w ten sposób, że wnioskodawca będzie odbierał małoletnie dziecko z placówki edukacyjnej o godzinie 17.30 bądź z miejsca pobytu dziecka w piątek i odwoził do miejsca zamieszkania uczestniczki w niedzielę o godzinie 20.00.
• jeden tydzień ferii zimowych naprzemiennie, przy czym w latach parzystych wnioskodawca spędzi z dzieckiem pierwszy tydzień ferii, a w latach nieparzystych wnioskodawca spędzi z dzieckiem drugi tydzień ferii,
• dwa tygodnie wakacji w lipcu i sierpniu, przy czym wnioskodawca spędzi z dzieckiem czas od dnia 1 lipca od godziny 10:00 do dnia 14 lipca do godziny 16:00, a w sierpniu – wnioskodawca spędzi z dzieckiem czas od dnia 1 sierpnia od godziny 10:00 do dnia 14 sierpnia do godziny 16:00,
• Święta Bożego Narodzenia: w latach nieparzystych – od Wigilii tj. 24 grudnia – od godziny 10:00 do 27 grudnia do godziny 20:00 ;
• Święta Wielkiej Nocy: w latach parzystych – od soboty od godz. 10:00 do poniedziałku do godziny 20:00;
• Weekend majowy – w lata parzyste – od 30 kwietnia od godziny 18:00 do dnia 3 maja do godziny 18:00;
• Dzień Ojca – od godz. 16:00 do godz. 19:30;
• Urodziny dziecka – od godz. 16:00 do godz. 20:00;
• kontakty elektroniczne np. przez komunikatory video każdego dnia pomiędzy 19:00-20:00.