Tylko wtedy  gdy

1. Niepoczytalność

Występująca u małżonka w okresie zawierania związku małżeńskiego choroba psychiczna lub niedorozwój umysłowy może stanowić podstawę do żądania unieważnienia małżeństwa !

Uwaga : choroba psychiczna lub niedorozwój umysłowy wystąpią po zawarciu związku małżeńskiego, to nie mogą one stanowić podstawy do unieważnienia małżeństwa, mogą natomiast być uznane za powody powstania rozkładu pożycia i – w rezultacie – usprawiedliwiać żądanie separacji lub rozwodu.

Doświadczenie życiowe wskazuje na to, że poważna choroba psychiczna bardzo często powoduje zerwanie więzi duchowej między małżonkami, zaś brak tej więzi może być objawem rozkładu pożycia.

Sąd Apelacyjny w Krakowie (sygnatura akt: I ACa 953/10). W sprawie, którą zajmował się krakowski sąd, mąż domagał się orzeczenia rozwodu. Wskazał, że żona opuściła dom, co przyczyniło się do rozpadu pożycia małżeńskiego. Kobieta z kolei twierdziła, iż przyczyną jej wyprowadzki było naganne zachowanie męża przejawiające się w zbieraniu i gromadzeniu bezużytecznych przedmiotów. Co więcej, mężczyzna absolutnie nie chciał leczyć swojej przypadłości. Małżonkowie są zobowiązani do współdziałania dla dobra swojej rodziny Z ustaleń sądu okręgowego wynika, że mąż zbierał leżące na ulicy różnego rodzaju przedmioty (grzebienie, kapsle) i przynosił je do domu. Wszelkie próby zmuszenia go do skorzystania z pomocy psychiatrycznej albo posprzątania mieszkania kończyły się awanturami. Kategoryczna niechęć do podjęcia leczenia oraz narastający konflikt między małżonkami spowodowały, że kobieta podjęła decyzję o wyprowadzce. Biegli uznali, że stwierdzone u mężczyzny ograniczone zaburzenia osobowości w postaci nieakceptowania społecznych norm w zakresie higieny związanej z gromadzeniem przedmiotów oraz lekceważenia uciążliwości tego faktu dla otoczenia nie świadczą o chorobie psychicznej.

Stwierdzili jednak, że zdolność kierowania przez niego postępowaniem w tym zakresie jest ograniczona w stopniu znacznym. Zdaniem sądu okręgowego mąż świadomie naruszał zasadę z art. 23 krio, gdyż nie współdziałał dla dobra rodziny.

Przemawia to za przypisaniem mu winy za rozpad małżeństwa.

Sprawa trafiła do sądu apelacyjnego, który zmienił zaskarżony wyrok. Uznał mianowicie, iż rozpad pożycia małżeńskiego nastąpił z niezawinionej przyczyny leżącej po stronie męża.