Spis treści
Opieka naprzemienna
Jak sprawować opiekę nad dzieckiem po rozwodzie? Najogólniej rzecz mówiąc najlepszym sposobem jest znalezienie porozumienia między rodzicami i zastosowanie opieki naprzemiennej. Czym jest opieka naprzemienna?
Model ten jest dosyć powszechny na zachodzie Europy oraz w Stanach Zjednoczonych. Niestety w Polsce opieka naprzemienna nie jest jeszcze tak rozpowszechnioną praktyką. Ośrodki diagnostyczno-konsultacyjne, które badają sytuację rodzinną stron, bardzo często wydają właśnie opinię, w której wskazują, iż pierwszoplanowym rodzicem powinna być kobieta. Sądy w dużej części opierają się właśnie na opiniach. Oczywiście to nie jedyny dowód, niemniej jednak opinie są w mojej ocenie bardzo ważne i niekiedy kluczowe w sprawie.
Należy również zauważyć, iż pojęcie opieki naprzemiennej nie jest wprowadzone do Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Możemy znaleźć tylko artykuły dotyczące tego, żeby uwzględniać dobro dziecka, lub przepis, który mówi o tym, że sąd może powierzyć jednemu lub drugiemu rodzicowi opiekę na dziećmi. Ale wciąż nie mamy konkretnych przepisów, na których możemy się oprzeć.
Opieka naprzemienna a porozumienie rodziców
Należy również zauważyć, że sprawa jest prosta w sytuacji, kiedy oboje rodzice chcą opiekę naprzemienną. Wówczas przedstawiają niniejsze porozumienie i jeżeli sąd nie dopatrzy się żadnych nieprawidłowości w wykonywaniu władzy rodzicielskiej, sąd określi opiekę naprzemienną. Jednakże najczęściej mamy do czynienia z sytuacjami, kiedy jeden z rodziców nie wyraża zgody na opiekę naprzemienną. Niestety w praktyce wygląda tak, że w większości sytuacjach sąd w obliczu braku porozumienia ogranicza władzę jednego z rodziców. Oczywiście wszystko jest uzależnione od indywidualnej sytuacji stron. Kluczowe jest, jak dotychczas rodzice sprawowali opiekę. Czy dotychczas miała miejsce między nimi opieka naprzemienna? Czy między rodzicami jest porozumienie? Jeżeli nie ma tego porozumienia, to jakie są przyczyny braku porozumienia?
Jak rozstrzygnąć konflikt między rodzicami?
Często między po rozstaniu między stronami dochodzi do konfliktów w zakresie wychowania dziecka. Ten obszar przysparza wielu osobom trudności. Niekiedy niezbędna jest opinia biegłych Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów, którzy wydadzą opinię o rodzinie. Przeanalizują, jaki jest związek uczuciowy z obojgiem rodziców dziecka, czy dziecko chętnie pozostaje z każdym z nich. Istotne jest w badaniach to, aby biegli stwierdzili, iż każdy z rodziców posiada predyspozycje wychowawcze i daje takie same gwarancje należytego wykonywania władzy rodzicielskiej w stosunku do dziecka. Poza tym istotne jest, aby w opinii biegli nie stwierdzili, że jeden z rodziców daje lepszą gwarancję, zaś drugi nie, albowiem są ku temu przesłanki. Należy zauważyć, iż małoletnie dzieci do budowania prawidłowych więzi potrzebują w życiu obojga rodziców. Często jest tak, że dziecko nie jest w stanie samodzielnie wskazać, z kim chce zostać, stąd też istotne jest, aby w takich sytuacjach podzielić opiekę nad dzieckiem.
Często czytam w opinii, że dziecko tęskni za mamą, potrzebuje bliskości, ale tęskni również za ojcem, z którym też jest silnie związane. Niekiedy biegli w opinii nie wskazują na potrzebę zapewnienia dziecku szerokich kontaktów zarówno z matką jak i z ojcem, wskazując w opinii propozycje, że np. najlepszą formą dla dziecka będzie opieka naprzemienna.
Zapraszam Cię na mój kanał YouTube:
Rozwody – Tego nie rób w Sądzie 🎥
Dobro dziecka jest najważniejsze
Sąd rozstrzygający sprawę w zakresie opieki naprzemiennej z pewnością przeprowadzi postępowanie dowodowe. Będzie chciał uzyskać specjalistyczną wiedzę, stąd też powoła biegłych i na podstawie całokształtu materiału dowodowego wyda końcowe postanowienie. Sąd winien patrzeć przede wszystkim na dobro małoletniego dziecka. Jeżeli rodzice deklarują, że ich nadrzędnym celem jest dobro dziecka, to tym właśnie trzeba się kierować.
Często również zdarza się, że jeden z rodziców, najczęściej kobieta, chce ograniczyć władzę rodzicielską drugiemu z rodziców. Taka postawa rodziców pokazuje, że kierują się oni swoimi interesami. Powinno być wręcz odwrotnie – ambicje rodziców, wzajemne zarzuty i konflikty powinny zejść na drugi plan. W pierwszej kolejności należy myśleć o dobru dziecka.
Istotne jest również to, czy rodzice ze sobą współpracują, przekazują istotne okoliczności dotyczące dziecka.
Niekiedy niezbędna jest ingerencja sądu. Dzięki niej oraz unormowaniu prawnych kwestii dotyczących małoletniego dziecka ostatecznie pozwoli na wyciszenie dotychczasowego konfliktu i podjęcie merytorycznych rozmów w zakresie dziecka. Mam takie wrażenie, że niekiedy chcemy też walczyć w sądzie, a nie jesteśmy w pełni przygotowani do tego, co może się tam zdarzyć.
Dlaczego opieka naprzemienna jest dobrym rozwiązaniem?
Z mojego punktu widzenia wszystko zależy od indywidualnej sytuacji. Jeżeli natomiast macie dziecko, które potrzebuje obojga rodziców i oboje macie kompetencje wychowawcze i możliwości opieki nad dzieckiem, to niekiedy opieka naprzemienna jest najlepszą formą. Ważne jest, aby rodzice zawsze patrzyli na dobro małoletniego dziecka. W mojej ocenie piecza naprzemienna zawsze powinna być rozważana w pierwszej kolejności. Opieka naprzemienna często jest stosowana, kiedy rodzice są osobami pracującymi, dojrzałymi, wykształconymi i zaangażowanymi w sprawy małoletniego dziecka.
Nie można przyjąć, że warunkiem sine qua non do wprowadzenia opieki naprzemiennej jest zgoda na nią obojga rodziców. Po pierwsze jest to w sposób ewidentny niezgodne z założeniami legislatora. Po drugie jest to niekiedy najlepsze rozwiązanie z punktu widzenia dziecka. Sąd musi rozważyć, że sprzeciw jednej ze stron może być warunkowany nie wolą czy dobrem dziecka, a innymi względami, w tym względami ambicjonalnymi lub finansowymi.
Co to znaczy w praktyce? Przede wszystkim sąd patrzy, jaki jest nasz cel. Jeżeli w postępowaniu dowodowym okaże się, że zgodzilibyśmy się na opiekę naprzemienną, jednakże chodzi tylko i wyłącznie o pieniądze, wówczas rozstrzygnięcie może być niekorzystne. Wyobraźmy sobie również sytuację, że mężczyzna walczy tak naprawdę, a walczy o opiekę naprzemienną, bo nie chce płacić alimentów. Jeżeli sąd uzna, że tak naprawdę z dzieckiem ojciec widzi się cztery razy w miesiącu i nie wykazuje inicjatywy częstszych spotkań, zaś kwestia walki przed sądem dotycząca opieki naprzemiennej tak naprawdę ma podłoże finansowe, wówczas z pewnością rozstrzygnięcie w tym zakresie nie będzie dla ojca korzystne.
Więcej: Dziecko i Wojna przy rozwodzie
Opieka naprzemienna = mniej konfliktów
Należy zauważyć, że opieka naprzemienna w niektórych uwarunkowaniach jest mniej konfliktogenna niż inne formy opieki nad dzieckiem. W literaturze zachodniej wskazuje się, że opieka naprzemienna pozwala na zachowanie relacji dziecka z obojgiem rodziców. Według literatury zachodniej i przeprowadzonych badań wynika, iż dłuższe przebywanie na przemian u obojga rodziców sprzyja zmniejszeniu się liczby sytuacji konfliktowych. Zatem nie ma czynnika walki o dziecko. Rodzicom łatwiej jest porozumieć się w zakresie dotyczącym dziecka. Dlaczego? Albowiem żaden z rodziców nie ma wtedy poczucia całkowitej utraty dziecka, w szczególności, kiedy jego obowiązki związane z dziećmi polegają głównie na uiszczaniu pieniędzy na rzecz dziecka i w sytuacji, kiedy dochodzi do problemów w zakresie widzeń z dzieckiem i konflikty między stronami są coraz większe.
Badania, które zostały przeprowadzone na Zachodzie, wskazują jednoznacznie, że dziecko, które wychowuje się w systemie opieki naprzemiennej zazwyczaj wykazuje równe przywiązanie do ojca i do matki. Należy również zauważyć, iż w zakresie budowania więzi istotne są z mojego punktu widzenia codzienne czynności związane z dzieckiem, takie jak nocowanie, zawożenie i odbieranie ze szkoły, gotowanie dziecku, spędzanie z nim wieczorów. W sytuacji, kiedy jeden z rodziców nie ma możliwości usypiania dziecka, te więzi powoli zanikają. Niestety w praktyce dochodzi bardzo często do sytuacji, kiedy między stronami w tym obszarze są konflikty. Dlatego zawsze patrzymy, co jest najkorzystniejsze dla dziecka. Z mojego punktu widzenia najkorzystniejszym rozwiązaniem jest wspólne wykonywanie władzy rodzicielskiej nad dzieckiem.
Jak zaplanować opiekę naprzemienną?
W praktyce najczęściej sprawdza się system rotacji, czyli np. tydzień na tydzień. Wyobraźmy sobie sytuację, że mamy dziecko, które uczęszcza do placówki oświatowej i rodzice ustalili opiekę naprzemienną od poniedziałku do poniedziałku. Jeden z rodziców zawozi dziecko do przedszkola lub szkoły, zaś drugi odbiera dziecko tego dnia. Zatem nie ma nawet sytuacji, w której muszą się spotykać i przekazywać sobie dziecko. Oczywiście istotne jest, aby dziecko w każdym z domów posiadało rzeczy niezbędne do rozwoju.
Więcej: